Categorie: 2021

Hoe is het vandaag met je? Ben je druk voor kerst? Of máák je je druk? Moet/wil je nog veel doen? Of wordt het een weekend zoals andere weekends? Verheug je je op iets bijzonders? Zie je ertegenop?

Wat een vragen hè.

Ik maakte me nogal druk. Ik móest nog veel voor de kerst (van mezelf). Maar ik liet me afleiden door de social media….. Ja ja, daar is altijd wat te doen.

Met dat laatste heb ik korte metten gemaakt. Ik ben er even niet.

Work in progress

‘Work in progress’. Klinkt dat erg? Onaf?

Ik wilde graag tekenen en had nog mooie schetsen klaarliggen. Maar opeens merkte ik dat niets me meer lukte. Mijn hoofd zat te vol en ik voelde teveel stress.

Ik heb alles wat ik nog moest en zou en wou maar uit handen laten vallen en toen kreeg ik lucht!

‘Work in progress’ klinkt best mooi. Werk in uitvoering. Je kunt er nog aan werken. Maar het hoeft niet nu.

Vanochtend dacht ik: Het hele leven is Work in progress. Dat onderweg zijn is toch ook fijn? En soms ook zo troostvol. Als je de weg van rouw moest nemen…Het zal anders worden. De weg ontvouwt zich tijdens het lopen. Je kunt veel rustpauzes nemen.

Creatieve Inspiratie

Deze keer een plaatje dat je misschien inspireert om zelf aan de slag te gaan met het thema ‘harten en verbinding’. Een variatie op eerdere  mails, een variatie op de workshops die je mogelijk volgde.

Gisteren, vandaag, morgen.. kerst en altijd.

Ik wil je graag het beste wensen voor de kerst.
Ik wil je graag het beste wensen voor vandaag en morgen en altijd.

Ik wens je liefde, licht en vreugde.

Als je iemand juist met kerst zo mist, misschien wel erger dan op andere dagen, dan wens ik je de troost van mooie herinneringen. Soms lukt dat (nog) niet in een tijd van rauwe rouw. Dan wens ik je ruimte om je verdriet te kunnen uiten. Iemand die je nabij is.

Deze blog is eerder verstuurd naar de ontvangers van mijn Wekelijkse Inspiratie.
Wil jij ook gratis wekelijks een mail met creatieve inspiratie en blogs over rouw?
Schrijf je dan hier in.

Vorige week dacht ik: Nu is het klaar. Ik ga vanaf nu alleen nog mooie schilderijen maken en heb het niet meer over rouw. Kun je je dat voorstellen? Dat je gewoon denkt:

Streep eronder, streep erdoor, klaar. Ik heb aan rouw gewerkt, veel verwerkt en verder maar weer.

Ik wil Gewoon leuke dingen doen.

En wat zal ik er nog over schrijven? Of tekenen? Ik heb zo’n beetje alles al verwerkt in mijn schrijverij en tekeningen. Dus ik legde spullen klaar om aan een nieuw schilderij te beginnen.

Opeens viel het me op dat er nogal wat kleine vliegjes om me heen dartelden. Donker zwarte stipjes die juist boven mijn lege doek zo zichtbaar waren. Ik maakte een foto van zo’n beestje, deed onderzoek op internet en kwam erachter dat ik last had van ‘rouwvliegjes’. Echt! Nog nooit van gehoord, en nu zo onverwacht verpestten deze vliegjes mijn werkplezier. Ik moest er ook wel om lachen. Wil ik niks meer met rouw, verschijnen die rouwvliegjes.

Het is net als bij gewone rouw. Het komt in golven op momenten die je niet verwacht.

Ik ben de strijd met deze wolken beestjes aangegaan. Veel zijn er verdwenen. Ik heb alle kamerplanten naar buiten verbannen (daar nestelen ze zich). En nog steeds vliegt er af en toe wat rond. Het lijkt wel alsof ze niet uit te roeien zijn. Er lijkt geen eind aan te komen….het lijkt wel rouw….

Vanochtend gaf ik een workshop waarin ik creatieve inspiratie deelde en waarin we het over ‘Verscheurd’ én over ‘Verbinding in liefde’ hadden. Hoe rouw een deel van je leven werd en blijft. Want Rouw = liefde. Hoe zou het ooit over zijn?

Het was een fijne workshop met mooie gesprekken. Het is altijd een beetje zoeken naar de combinatie van tekenen, ontmoeten en gesprek. Ik bied ruimte voor rouw én troostvol tekenen. We hebben het niet altijd over verlies en verdriet, maar als het zich aandient mag het er zijn. Ik voel me verbonden met mensen met rouw. En daarom blijf ik workshops geven en creatieve begeleiding.

Én ik blijf mooie schilderijen maken. Want daarin kan ik mijn grootste vreugde kwijt.

Creatieve tips

‘Van verscheurd naar verbinding in liefde’ en een spiegel-elfje

Scheur mooie kleuren uit een tijdschrift en maak van alle losse delen een geheel, door een nieuwe vorm te creëren. Je hoeft ze niet eens op te plakken, maar dat kan natuurlijk wel.

Of maak twee delen en zoek naar een verbindingsvorm. Dat kan al eenvoudig door verbindingslijnen te tekenen.

Hoe beweeg jij je tussen toen en nu?

In een workshop werkte ik ook met dit thema ‘Verbinding’. Rouw is een duaal proces: Je beweegt tussen de verlieskant en herstelkant van rouw. Verdriet in de ogen durven kijken en weer leuke dingen doen, afleiding zoeken.

Aan het eind van de workshop schreef Anita een mooi spiegel-elfje bij haar tekening ‘Verbinding in liefde’. Ik mag beide delen:

‘verscheurd
onze verbinding
en toch zo
nabij ben jij met
mij

hartverbonden
liefde in en met
jou mijn grote
Liefde voor
eeuwig’

Een elfje is een gedichtje dat uit elf woorden bestaat. Op de eerste regel schrijf je 1 woord, de tweede regel heeft 2 woorden, op regel drie staan 3 woorden, dan 4 woorden en het eindigt met 1 woord.

Gespiegeld is het andersom. Het begint met 1 woord, op de tweede regel staan 4 woorden, op de derde regel 3 woorden, op de vierde regel staan 2 woorden, en het eindigt met 1 woord.

Ik sluit af met een troostvogeltje, voor een beetje kleur op de donkere dagen van december. Heb het goed. Zorg goed voor jezelf.

Deze blog is eerder verstuurd naar de ontvangers van mijn Wekelijkse Inspiratie.
Wil jij ook gratis wekelijks een mail met creatieve inspiratie en blogs over rouw?
Schrijf je dan hier in.

Hoe is het met je? Vind jij het ook zo’n ingewikkelde tijd door corona?

Nee, ik zou en wilde het nooit erover hebben en er vooral geen discussie over starten. Maar toen kreeg ik zelf een beeldscherm met ‘positief’ getest. Natuurlijk maak ik daar dan eerst grappige opmerkingen over. Hoe positief ik ben, en dat je té positief kunt zijn.

Maar grappig vond ik het niet. Gelukkig ben ik weer gezond en blij aan het werk. Nu echt weer positief dus.

Dat positief-negatief deed me denken aan maskers opzetten. Je laat aan de buitenkant iets vrolijks, positiefs zien, terwijl je je helemaal niet blij voelt. Of mensen kijken naar je en zeggen ‘wat kijk je boos’, terwijl je je helemaal niet boos voelt. Wat is positief en wat is negatief?
Als kind leerde je misschien dat er ‘negatieve emoties’ bestaan: huilen en boos zijn. En als je lachte was je ‘het zonnetje in huis’. Ooit had ik een cursist die daar last van had, dat ze als kind altijd zo genoemd werd. Want daardoor, vond ze, moest ze dat ook waarmaken. Altijd vooral maar blij zijn.

Masker op, masker af

Soms is het handig. Even een masker opzetten. Als een beschermende laag van jezelf bijvoorbeeld bij het boodschappen doen, of als je moet werken.

Natuurlijk is het afhankelijk van de mensen om je heen. Wat kun/wil je op een moment wel of niet laten zien? Hoe ga jij ermee om? Wat laat je van jezelf zien?

Als je het gevoel hebt dat je een masker op moet zetten bij je vrienden of familie kan dat behoorlijk pijnlijk zijn. Het geeft alles behalve verbinding met de ander én met jezelf.

Verbinding in liefde is het thema van de workshop komende zaterdag 4 december. Deze workshop is speciaal voor ouders van een overleden kind. Aan deze workshop zijn geen kosten verbonden. Welkom!

Creatieve tip

Stippel een blad vol. Verbind daarna een aantal stippen met lijnen. Zo ontstaat er een mooi web van lijnen. Een netwerk van verbinding. Of stippel lijnen van de ene stip naar de andere. En laat je fantasie er maar op los. Het verder inkleuren werkt verstillend. Als ik kleur, heb ik altijd het gevoel dat mijn verstand en mijn gevoel weer met elkaar in balans komen. In verbinding dus.

Geen oordeel over je rouw

Er zijn veel aspecten aan rouw. Het is fijn als je mensen hebt die je steunen. Bij wie je het gevoel hebt dat je er mag zijn, met al je gevoel. Waar je geen masker op hoeft te zetten, waar je niet over je woorden hoeft na te denken. ‘Kan ik dit wel zeggen?’  ‘Wordt het niet ongemakkelijk voor de ander?’

Of waar je juist niet hoeft te praten. Ik wens het je toe: mensen die je nabij zijn.

Vind je het fijn om met anderen te delen wat jou bezighoudt bij rouw? In tekst en tekenen? In januari start ik weer met een nieuwe cursus Troostvol Tekenen. Voor iedereen onderweg en zoekend in dat onbekende land van rouw. Met maximaal 12 mensen.

Deze blog is eerder verstuurd naar de ontvangers van mijn Wekelijkse Inspiratie.
Wil jij ook gratis wekelijks een mail met creatieve inspiratie en blogs over rouw?
Schrijf je dan hier in.

Vanochtend had ik zin om iets te bakken en toen ik mijn keukenla opendeed om daar spullen uit te pakken, zag ik de mixer. Ik had hem nu niet nodig, maar ik dacht wel; ‘ach, mijn moeder…’

Mijn moeder bakte graag en veel! Voor een gezin met 6 kinderen. Stapels pannenkoeken, cakes, taarten, brood… en wat zou ze dit leuk vinden, dat ik over haar schrijf en dat ik nog steeds haar mixer gebruik.

Een oud apparaatje van een goed merk dus, waar ik nog steeds plezier van heb. En meestal denk ik bij het gebruik ‘ach, mijn moeder…’

Mooie herinnering dus.

Muziek

Gisteren zette ik een willekeurige lijst van Spotify op. Met klassieke muziek. Ik hoorde muziek die mijn vader ook vaak op de piano speelde (nocturnes van Chopin). En ik dacht: ‘ach, mijn vader..’

Wat ben ik blij dat ik opgroeide met muziek. Ik leerde van klassieke muziek te houden. Mijn vader speelde orgel, kerkorgel en piano. De eerste muzieklessen kreeg ik van hem: trappend op een traporgeltje.

Later, toen ik altfluit speelde, speelde ik stukken van Händel, waarbij mijn vader piano speelde. Dat samen muziek maken vond ik heel bijzonder. Het maakte me blij en gaf me het gevoel van verbinding. Samen muziek maken doet meer dan welk gesprek dan ook.

Herinneringen

Ik heb veel mooie herinneringen aan mijn ouders. Als ik er met anderen over praat (‘mijn vader zei altijd..’ of ‘mijn moeder..’) volgt vaak een reactie van ‘o ja, mijn vader.. of moeder…’

Ik voel me rijk met mijn fijne jeugd, met deze herinneringen. En gesprekken erover zijn meestal fijn.

Hoe anders zijn de gesprekken als ik herinneringen aan Robbin wil delen. Afgelopen week merkte ik het opnieuw, hoe iemand letterlijk terugdeinsde toen ik zijn naam alleen al noemde. Men denkt al gauw aan ‘dood’. Ik denk bij Robbin aan zijn leven!

Communiceren over de dood is lastig. Als het om verlies van je kind gaat, is dat zo onvoorstelbaar en moeilijk voor ‘de omgeving’. Want och, verlies van je kind, dat is toch ‘het ergste dat je kan overkomen….’

Maar rouw is de andere kant van liefde. Ik wil gewoon mijn mooie herinneringen kunnen delen. In de film ‘Nomadland’ wordt het zo mooi verwoord: ‘Iemand is pas dood als er niet meer over hem gepraat wordt’

Liefde en leven, de andere kant van rouw

Ik praat heel graag over Robbin. Niet over zijn lijden, zijn ziekte, gemis en rouw, maar over zijn leven. Hoe hij mij leerde dansen en van het leven te genieten. Door hem ging ik weer piano spelen. Met hem tekende ik. Hij leerde mij ‘maak je niet zo druk om wat anderen denken’.  Hij… ik kan nog wel even doorgaan.

Door mijn werk en door de vele contacten met ‘lotgenoten’, weet ik hoe fijn ouders het vinden om over hun overleden kind te praten. Natuurlijk heeft rouw ruimte nodig, maar ook het leven, of het verlangen naar het leven van een kind, (soms zo pril afgebroken) mag aandacht krijgen.

Fineliners

Ik tekende veel met de fineliners van Robbin. In het begin van rauwe rouw was dat pijnlijk en wennen, want ‘ach, Robbin is er niet meer’. En toch was het ook troostvol. Door de tijd veranderde mijn gevoel. Want na en naast de pijn van het gemis, is er ruimte voor mooie herinneringen.

Bij het tekenen met zijn fineliners denk ik : ‘ach, Robbin…’

Creatieve inspiratie

Deze week een filmpje met vogeltjes. Je kunt op zoveel manieren troostvogeltjes maken. Tekenen, schilderen, met bloemblaadjes, op papier, op schilderdoek, oud hout, realistisch, fantasievol… enz. enz.

Kijk maar : https://www.youtube.com/watch?v=6T0yRVd2eZE

Deze blog is eerder verstuurd naar de ontvangers van mijn Wekelijkse Inspiratie.
Wil jij ook gratis wekelijks een mail met creatieve inspiratie en blogs over rouw?
Schrijf je dan hier in.

Een mail met stippen, omdat ik mijmerde over stippen, uitstippelen, aanstippen en omdat het zo leuk is om dot-art te maken.

Ik heb ‘drukke’ weken achter de rug. Niet in de zin van hard werken of veel doen, maar druk in hoofd en hart. Er waren intensieve dagen voor mij als moeder met rouw.

Dinsdagavond bezocht ik de musical ‘Next to normal’, gespeeld in het mooie theater ‘De Leeuw’ te Arnhem. Een aangrijpend verhaal dat mij raakte door het thema dood en psychiatrie. Gisteren denderde het na. Ik had het koud, ik miste Robbin en ik was verdrietig om hoe hij zijn laatste levensjaren leidde. Leed. Ik voelde zijn eenzaamheid.

Iets aanstippen

Waarom ik naar die musical ging? Ik zag de aankondiging via Ouders Overleden Kind en kreeg de voorstelling cadeau. Ik was benieuwd. En soms vind ik het fijn om het onderwerp rouw juist op te zoeken. Om te kunnen voelen wat ik voel, te laten zijn wat zich aandient. Een duik in de diepe zee van rouw….en dat theatertje leek me gewoon heel leuk! Daarbij is de ontmoeting met lotgenoten, mensen die ik ken via OOK, voor mij heel waardevol.

Iets aanstippen is iets kort benoemen. Soms is het kort benoemen van rouw al genoeg. Als iemand je rouw benoemt, kan dat fijn zijn. ‘Ik weet dat je verdrietig bent’. In de afbeelding laat ik het troostvogeltje een traan aanraken.

Dirk de Wachter

Ik ben fan van Dirk de Wachter, je hebt vast weleens van hem gehoord, een Belgische psychiater. Hij heeft het over de kunst van ongelukkig zijn. Dat je het gewoon eerlijk zegt als je je niet zo happy voelt.

Als we allemaal wat ‘doodgewoner’ communiceren over rouw en de gevoelens die daarbij spelen, zou het dan niet gemakkelijker worden?

Communiceren, of eigenlijk NIET-communiceren, speelde in de musical ook een rol. Waar de een wilde praten, dacht de ander: We kunnen beter zwijgen. Mensen groeien daardoor uit elkaar.

Durf jij als rouwende uit te spreken wat je voelt en wat je van de ander nodig hebt? En als je iemand kent met rouw, durf je zijn verdriet aan te raken?

Creatieve inspiratie

Als kind al vond ik het heerlijk om met een viltstift op een blaadje te stippen. Herken je dat? En dan dat tikkende geluid erbij….. Ik ben overgeschakeld op het stippen met verf, met een
kurk. Eenvoudig en fijn om te doen. Het hoeft niets te worden. Maar het is wel leuk om er een beetje fantasie op los te laten.

Vandaag gaven die stippen me weer het gevoel: ik heb iets aangestipt, dus ik ben! En ja, dat zit nu eenmaal in mij…..natuurlijk ontstonden er troostvogeltjes.

Deze blog is eerder verstuurd naar de ontvangers van mijn Wekelijkse Inspiratie.
Wil jij ook gratis wekelijks een mail met creatieve inspiratie en blogs over rouw?
Schrijf je dan hier in.

Ken je ze? De 5 fases van rouw van Elisabeth Kübler-Ross? Ik weet nog hoe ik ze in een ver verleden uit mijn hoofd moest leren, voor mijn opleiding. En dat werd dan ook een toets vraag. Noem de rouwfases in chronologische volgorde (ontkenning, boosheid, onderhandelen, verdriet/depressie, accepteren).

Natuurlijk leerde ik ze uit mijn hoofd, maar niets van de betekenis drong tot me door. Zoals ik vroeger met rekenen de tafels uit mijn hoofd leerde, of met Duits de Duitse vervoegingen. Dat ‘accepteren’ vond ik gemakkelijk te onthouden als laatste. Want ja, dan is het klaar.

Rijtjes kennis zonder inhoud.

Zo werkt het natuurlijk niet bij rouw. Het is geen statisch rijtje dat afgehandeld moet worden. Kán worden. Er zijn wel fases te benoemen, maar ze buitelen over en door elkaar. Misschien herken je het wel dat je in een periode van rouw boos was. En dat dat voorbij ging.

En later kwam opnieuw een fase van boosheid. En ook deze ging voorbij.

Gelukkig is er veel veranderd in het beschrijven van fases bij rouw, en benoemen van rouwmodellen. Theorieën kunnen je helpen, om je aan te spiegelen. Herkenbaarheid maakt dat je je in bepaalde gevoelens niet zo eenzaam voelt. Maar rouw heeft geen gebruiksaanwijzing.

Toen ik de afgelopen weken fijn aan het wandelen en sprokkelen was, mijmerde ik over die rouwfases. Ik dacht:

Er zijn 3 fasen van rouw:

• Het is heel donker, rauwe rouw.
• Er komen lichtpuntjes in het donker.
• Er is weer volop licht dat mag binnenkomen, en dat alles mag belichten wat er is. Vreugde en verdriet.

Het is natuurlijk erg eenvoudig om het zo te zeggen. Na het licht komt ook steeds weer donker. En dan weer lichtpuntjes… of soms is het opeens heel donker, of onverwacht licht, bij een bepaalde herinnering, of een fijne ontmoeting.

Misschien kun je rouw niet precies op een bepaald moment afronden. Niet ‘na een aantal fasen’, maar door de tijd veranderen dingen.

Het woord ‘accepteren’ vind ik nog steeds moeilijk. Hoe kan ik ooit de dood van mijn zoon accepteren? Toch, in het aanvaarden van alle gevoelens rond rouw denk ik: dít is accepteren. Het doorvoelen van pijn én ook weer het toelaten van licht. En als je het zo beschouwt, kun je rouw misschien toch afronden en loslaten.

Vanochtend las ik deze tekst (door Liesbeth Gijsbers, geplaatst met haar toestemming):

 “LOSLATEN

Ze doen het weer, de bomen. Ze laten los. In de wetenschap dat hun gebladerte daarmee niet voorgoed ‘weg’ is. Loslaten. Voor veel rouwenden is het een beladen woord. Je moet het loslaten, krijgen ze soms te horen. Hoezo moet dat? En hoe dan? En wát dan? Mijn liefste? Dat nooit!

Bomen moeten natuurlijk niets. Het loslaten gebeurt aan hen. Zoals het ook aan rouwenden gebeurt. Op een dag keert het leven op een andere manier terug, in een even natuurlijk proces. De liefste is daarin niet ‘weg’ maar opgenomen.“

Klinkt dat niet hoopvol? Een nieuwe fase in een nieuw leven, mét je liefste daarin opgenomen. 

Creatieve tip:

In deze tijd van het jaar, ligt het voor het oprapen: inspiratie.

Er is zoveel moois en kleurrijk. Maak er een natuurlijke collage van of maak je eigen ‘troostvogeltjes’.

Nieuws

In de webshop van Kleurenderwijs staan nieuwe schilderijtjes en nieuwe kaarten
https://kleurenderwijs.nl/product-category/kaarten/

Deze blog is eerder verstuurd naar de ontvangers van mijn Wekelijkse Inspiratie.
Wil jij ook gratis wekelijks een mail met creatieve inspiratie en blogs over rouw?
Schrijf je dan hier in.

Vanochtend sprak ik een vriendin met ‘rauwe rouw’, zoals men dat vaak noemt. Rauw: Als je nog maar nét in dat donkere Land van Rouw bent beland.

Het is niet dat ze nu van een dierbare afscheid moest nemen, maar ze was zich opeens zo bewust geworden van rouw van zo’n 30, 40 jaar geleden.

Weggestopt om te overleven, te leven, verder te leven. Als kind kun je enorm ingrijpende dingen meemaken. Of er is iets niet goed gegaan bij de basis, dat je je als baby niet welkom voelt. Dat kan zo rauw binnen denderen. Dat besef.

Mijn vriendin vroeg me: ‘Gaat het over?’ Ik vroeg haar ‘Wát gaat over?’ En zo hadden we een gesprek over het dragen van het ondraaglijke. Want dat is rouw. Het gaat niet over, omdat je liefhebt, maar het zal gaandeweg wat lichter worden, juist door het donker onder ogen te zien.

Het donker: Het ondraaglijke dragen. Ik ging er krom van lopen. De pijn van binnen, er niet goed over kunnen praten, een omgeving die liever zweeg. Afgesloten, zoals de kastanje in zijn prikkende jasje.

Lichtpuntjes: Het ondraaglijke dragen. Ik voelde weer wat licht binnenkomen als ik de ruimte kreeg om wél te praten, over alle aspecten van rouw. En dat zijn er nogal wat. Want ik rouw(de) om mijn kind, ik rouw(de) om het feit dat hij het leven niet aankon. En ik voelde weer wat licht als ik energie had om iets leuks te doen. Dat ik weer iets leuk vond, dat verraste me.

Een zee van licht: Opengebroken. Het licht helemaal kunnen en durven voelen. Het voelde nogal ‘eng’. Kan ik dat wel? Mág het wel? Mijn kind is er niet meer, hoe kan ik ooit weer genieten? En toch gebeurde het heel recentelijk, dat ik voelde dat mijn energie weer helemaal mocht stromen. Ik voelde en proefde het woord bijna: ‘Levenslust’.

Gisteren ving ik het gouden licht in het al bijna donker wordende bos. En ik dacht aan ‘rouw verweven in het leven’. Er is licht en goud en ook steeds weer donker. Omdat ik ten diepste mis. Omdat ik ten diepste lief heb.

Gaat rouw over? Nee, maar je kunt het leren dragen. Met steun van mensen die je ruimte geven voor je verhaal. Ik wens het je zo toe als je rouwt: Licht, liefde en aandacht. Dat je kunt zijn wie je bent, met alles wat zich aandient.

Creatieve tip:

Mijn creatieve tip deze week: ga wandelen en de prachtige herfstkleuren verzamelen, maak foto’s, neem de inspiratie mee, voor als er weer grauwe grijze dagen komen.

Deze blog is eerder verstuurd naar de ontvangers van mijn Wekelijkse Inspiratie.
Wil jij ook gratis wekelijks een mail met creatieve inspiratie en blogs over rouw?
Schrijf je dan hier in.

Een tijdje geleden riep een lieve cliënt enigszins gefrustreerd: ‘Het wordt helemaal niet mooi!’
Ze ging door allerlei emoties, omdat ze haar landschap van rouw tekende. Ik begreep het heel goed, en juist deze uitspraak was een goede aanleiding om over haar rouw te praten. Rouw is niet ‘mooi’.

Maar alles wat zichtbaar wordt, is op een bepaalde manier toch mooi. Net zoals in een tekening. Alles wat je kunt uiten, waar nog geen woorden voor zijn, is  juist fijn. Dan gaat energie weer een beetje stromen, daar is beweging. Mooi dus.

Het is goed gekomen met haar wens om mooie tekeningen te maken. Tekeningen waarin ze kleur kon bekennen in alles wat zich aandiende bij rouw. En ze maakte prachtige kunstwerkjes waar ze blij van werd, die troostvol waren.

Herinneringsschilderij

Bij het maken van een herinneringsschilderij zijn de verwachtingen vaak hoog. Natuurlijk wil je een prachtig schilderij maken, waar je graag naar kijkt. Zo kwam ook H. binnen …

Ze kwam schoorvoetend binnen.
We kenden elkaar al van een eerste keer ‘Troostvol Tekenen’. Nu kwam ze om te beginnen aan een herinneringsschilderij.
Ik was verbaasd door haar voorzichtige stappen over de drempel, die voor haar dus ook figuurlijk een hoge drempel leek te zijn.
‘Wat is er?’
‘Ik vind het zo spannend’
Ik vroeg haar waarom. ‘Omdat het mooi moet worden’.
Ik kon haar geruststellen: ‘Vandaag gaan we alleen maar klodderen, het hoeft nog niets te worden.’ Even later was ze ontspannen de eerste laag aan het schilderen. 

Met acrylverf kun je in lagen werken. Als de verf droog is, kun je er gewoon weer overheen schilderen. Dat geeft diepte aan een werk. En je schildert overbodige, niet-mooie delen weg.

Nadat ze de ondergrond naar wens had geschilderd, hielp ik haar op weg om haar favoriete troostvogel te tekenen. Hierbij is carbonpapier een fijn hulpmiddel. Want wil je een mooi roodborstje schilderen, dan moet het natuurlijk wel echt een roodborstje lijken.

De volgende keer gaan we verder.

Creatieve tip:

Maak een herinneringsschilderij.

Je kunt een speciaal troostvogeltje schilderen, of een ander dier, of misschien heb je wel foto’s, plaatjes, teksten, een dierbaar lapje stof .. dit kun je allemaal verwerken in je schilderij.

Carbonpapier doet wat ouderwets aan, maar is een prima hulpmiddel om een afbeelding over te zetten op doek of papier. Kies een plaatje, leg er carbonpapier onder en trek het over.
Carbonpapier is gewoon te koop in de boekhandel met kantoorartikelen.

Wil jij ook een herinneringsschilderij maken en heb je daar hulp bij nodig? Ik help je graag. Maar eh.. voor realistische portretten en mooie landschappen ben je bij mij niet aan het goede adres.

Deze blog is eerder verstuurd naar de ontvangers van mijn Wekelijkse Inspiratie.
Wil jij ook gratis wekelijks een mail met creatieve inspiratie en blogs over rouw?
Schrijf je dan hier in.

Eerlijk gezegd begon ik last te krijgen van een ‘kort lontje’ zoals men dat noemt. Dingen gingen niet meer zo gemakkelijk, ik ergerde me hier en daar en om veel te veel kleinigheden. En het ergste vond ik: ik had niet meer zoveel plezier in mijn werk. Wat ik eerst altijd met plezier deed, vond ik nu maar gedoe.

Ik was moe. Heel moe. Rouw-moe. Bestaat dat woord eigenlijk: Rouw-moe?

Moe door rouw, én moe van het woord rouw. Streep erdoor en door…!

Zin in vakantie, zin om maar ‘gewoon met pensioen’ te zijn. En tegelijk eigenlijk ook te moe om op vakantie te gaan.

Herken je dat gevoel?

En toen kwam ‘Toeval’ voorbij, in de vorm van een engeltje.

Ik probeerde al maandenlang iets af te spreken met Suzanne, om samen te gaan wandelen. Maar we kunnen beiden niet lang vooruit plannen. Suzanne is medereiziger in rouw.

Nu ik haar weer eens sprak, vertelde ze me dat ze een midweek in de buurt van Winterswijk naar een ‘Zing-dans-spel-week’ zou gaan. Én dat er nog precies 1 plekje vrij was… Ik hoefde niet lang na te denken.

Zonder reis-stress (ik ging lekker fietsen, 35 km), geen tijdsdruk (ik ging heel goed op tijd onderweg) en vol zin in zo’n midweek even helemaal niets moeten, stapte ik op een mooie zonnige ochtend op mijn fiets.

Het was een heel fijne week, met ontspanning in het spelen, zingen, dansen én diepgang in ontmoeting met andere moeders die rouw bij zich dragen. Ik vind het altijd weer heel bijzonder hoe zonder woorden er meteen verbinding is. Iets met het hart.

Ik herontdekte een deel van mezelf dat lang op de achtergrond was verdwenen. Waar mijn hart óók ligt: het spelen! En dat raakte me, dat ik weer zo intens kon genieten.

En zo kwam ik langzaam van ‘rouwmoe’ naar de sprankelende energie die toch ook nog ergens aanwezig bleek te zijn.

Het dansen werd voor mij een dansen tussen vreugde en verdriet. Want tja, dat laatste blijft er ook altijd.

Bij thuiskomst heb ik met veel plezier de creatieve draad weer opgepakt. Ik tekende en vond teksten die pasten bij deze week van ontspanning. En ik ben weer gaan schilderen. Niks ‘gedoe’ maar hartstikke fijn: schilderen vanuit mijn hart.

Creatieve tip:

Teken een lijn als een dansje op papier. Waar denk je aan als je denkt aan dansen tussen vreugde en verdriet?

Teken en verdubbel de lijn, herhaal de lijnen zo vaak je wilt, geef er kleur aan of schrijf er woorden bij die in je opkomen. Geef ruimte aan alles wat zich aandient. Geef zo vorm aan je eigen levensdans.

Deze blog is eerder verstuurd naar de ontvangers van mijn Wekelijkse Inspiratie.
Wil jij ook gratis wekelijks een mail met creatieve inspiratie en blogs over rouw?
Schrijf je dan hier in.

Hoe was de afgelopen week voor jou?

Heb je de warmte van de zon gevoeld? Dat kan zo heerlijk ontspannen hè.
Of troosten.

Of had je juist moeite met de kracht en licht van de zomerse dagen, omdat je je niet prettig voelt,
omdat je iemand zo mist en rouwt…en had het voor jou best mogen regenen?

Ik heb deze week genoten van veel wandelen. Alleen en samen met anderen. In gesprek of stil mijmerend. Dankbaar dat ik kán wandelen. Dat ik gezond ben. Dankbaar dat ik weer kan genieten.

Ik merk steeds meer hoe het buiten zijn me goed doet. Hier kunnen golven emoties wegspoelen en wolken voorbij drijven. Hier zingen de vogels liedjes van troost en kleuren bloemen mijn gedachten. Hier waait de frisse wind door mijn hersenspinsels. Hier ontmoet ik mezelf met de natuur als spiegel.

Na de vorige Wekelijkse Inspiratie kreeg ik verschillende mailtjes met persoonlijke verhalen en foto’s van bomen. “Het heeft me echt geholpen om naar buiten te gaan”. Fijn!

Ik boom nog even door. Deze week zoomde ik in op de wortels van bomen. Hoe zijn ze geworteld?

Hoe ben jij geworteld? Als je wandelt, voel je goed de grond onder je voeten. Dat helpt bij het gronden/wortelen. Elke dag een half uur wandelen is goed voor je hersens volgens Erik Scherder (hoogleraar neuropsychologie) . Het is ook goed voor body en mind als je je verloren voelt in rouw.

Maar als je niet kunt wandelen, of moeilijk in beweging komt? Als je te moe bent….
Creativiteit is een krachtig middel om je beter te voelen.

Creatieve tip:

Teken een cirkel, en stel je voor dat het een doorgezaagde boom is. Onderaan de stam zijn wortels die zich steeds verder vertakken en dieper de grond in gaan.

1. Teken een cirkel, en zet er een aantal stippen op.
   
2. Vanuit die stippen zet je lijntjes. Ik koos voor steeds drie, maar meer of minder kan ook.
   
3. Aan het uiteinde van die lijnen zet je weer stippen, die zich verder vertakken, verwortelen. Dit kun je steeds verder uitbreiden.

Als je stiften en fineliners hebt, kun je van dik naar dun werken. Of kies verschillende kleuren. Er zijn veel variaties mogelijk. Verschillende materialen en technieken. Ik tekende en kleurde wat voorbeelden met fineliners.

Deze blog is eerder verstuurd naar de ontvangers van mijn Wekelijkse Inspiratie.
Wil jij ook gratis wekelijks een mail met creatieve inspiratie en blogs over rouw?
Schrijf je dan hier in.

Wandel jij ook zo graag?

Ik vind het altijd heerlijk. Ik wandel als mijn hoofd vol is, of mijn hart leeg voelt, als ik lang heb stilgezeten…
Friedrich Nietzsche zei het al:
‘Ga zo weinig mogelijk zitten. Hecht geen geloof aan gedachten die niet tijdens het vrijelijk bewegen buiten zijn ontstaan’

Ik zie ook altijd weer nieuwe dingen. Of eigenlijk zie ik dingen die ik eerder al zag, maar waar ik opeens betekenis in zie. Zo zag ik deze boom, helemaal alleen. En ik dacht: wát een kracht straalt deze boom uit. Alleen, maar niet eenzaam. Een gedachte die ontstond omdat ik het op dat moment zo heerlijk vond om in mijn eentje, in stilte te wandelen.

Niet alleen de kracht, maar ook de schaduw van de boom bracht me op gedachten. Deze boom is sterk mét zijn schaduw. De schaduwkant hoort er gewoon bij. Net zoals jouw schaduw ook bij jou hoort. De zon en de schaduw, vreugde en verdriet.

Ik zie ook altijd weer nieuwe dingen. Of eigenlijk zie ik dingen die ik eerder al zag, maar waar ik opeens betekenis in zie. Zo zag ik deze boom, helemaal alleen. En ik dacht: wát een kracht straalt deze boom uit. Alleen, maar niet eenzaam. Een gedachte die ontstond omdat ik het op dat moment zo heerlijk vond om in mijn eentje, in stilte te wandelen.

Niet alleen de kracht, maar ook de schaduw van de boom bracht me op gedachten. Deze boom is sterk mét zijn schaduw. De schaduwkant hoort er gewoon bij. Net zoals jouw schaduw ook bij jou hoort. De zon en de schaduw, vreugde en verdriet.

Bomen zijn net mensen. En je kunt er lang over filosoferen of gewoon een beetje mijmeren.

Heb jij ook een boom in je omgeving die jou iets zegt? Waar je een verhaal bij zou kunnen verzinnen?

Creatieve tip:

Maak de komende week eens elke dag een foto van een boom. Wat wordt jouw foto van de dag en waarom?
Welke betekenis zie je erin?

Als je dit gaat doen, heb je meteen een leuke reden om nu écht te gaan wandelen. (voor als je moeite hebt om in beweging te komen)

Of kijk en luister naar het verhaal van de drie bomen* en teken/schilder de boom waarmee jij verbinding voelt. 

• Het verhaal van de drie bomen

Deze blog is eerder verstuurd naar de ontvangers van mijn Wekelijkse Inspiratie.
Wil jij ook gratis wekelijks een mail met creatieve inspiratie en blogs over rouw?
Schrijf je dan hier in.

Je hebt vast weleens van rouwfasen en rouwtaken gehoord.
Als je zelf rouwt, is dat in het begin denk ik niet zo interessant.
Alsof je je zou afvragen: O, in welke fase bevind ik me nu? Of: welke taak zal ik vandaag eens aanpakken?

Toch, dat merkte ik ook bij mezelf, heb je als rouwende vaak behoefte aan kennis over rouw. Hoe werkt het? Wat staat me te wachten? Hoe kom ik er doorheen?

Er zijn verschillende rouwmodellen en er is veel over rouw geschreven. Zo schreef William Worden wat rouwtaken zijn. Hij noemde er vier:

1. Het verlies onder ogen zien. …
2. Omgaan met de pijn van het verlies. …
3. De derde rouwtaak bestaat erin zich aan te passen aan een   leefomgeving zonder de overledene. …
4. Het bewaren van de herinnering aan de overledene.

Nu ik mensen met rouw begeleid, merk ik dat deze taken me enig houvast geven in de gesprekken. En, heel fijn, ze geven me creatieve inspiratie.
Zo bleven mijn ogen hangen bij die zin: ‘het verlies onder ogen zien’. En kijk, hier ontstond mijn collagekunst. Ogen werden tranen.

Ogentroost

Wat brengt dat een enorm verdriet teweeg als je je verlies onder ogen ziet… Tegelijk brengt het creatief vormgeven ook weer een soort rust en blijdschap van het creëren. Iets moois maken is zo troostvol. Hier ontstond ogentroost.

Na de vorige Wekelijkse Inspiratie kreeg ik een fijne reactie. ‘Jouw mails zijn een soort ogentroost’. Wat een mooi woord.
Ogentroost is een plantje: ‘Euphrasia officinalis’. In het Grieks betekent het ‘vreugde, goed humeur of blijdschap’. Deze plant wordt ogentroost genoemd vanwege zijn geneeskrachtige eigenschappen. Bepaalde stoffen in de Euphrasia helpen namelijk bij oogproblemen.

Creatieve tip:

Laat je inspireren door bovenstaande plaatjes en maak je eigen tranen/ogencollage, of maak ‘ogentroost’. Knip of scheur plaatjes of gekleurd papier uit en maak er ‘Euphrasia officinalis’ van, een mooie (fantasie)bloem of plantje, jouw persoonlijke ogentroost.

Deze blog is eerder verstuurd naar de ontvangers van mijn Wekelijkse Inspiratie.
Wil jij ook gratis wekelijks een mail met creatieve inspiratie en blogs over rouw?
Schrijf je dan hier in.

Afgelopen week wandelde ik op een grijze dag mijn bijna dagelijkse rondje. Ik had moeite met de wereld om me heen (grijs, grauw, ziekte, verdriet en de beelden van het wereldnieuws op mijn netvlies…). In een traag ‘mijmer-tempo’ kwam ik op een nogal modderig pad terecht.

Ach ja, ‘we modderen ook maar wat aan’ dacht ik. Met mijn hoofd gebogen liep ik verder, natuurlijk goed oplettend dat ik niet in zo’n modderplas zou stappen.

De plassen op het pad gaven best een mooi beeld. Ik zag de wolken erin gespiegeld. Met mijn mobieltje maakte ik een aantal foto’s en zo ving ik een beetje lucht en licht in de zwaarte.

Toen opeens de zon doorbrak, maakte mijn hart een sprongetje. In de donkere grond ontstond zo mooi een lichtpuntje, voor mij een teken van moed en hoop.

Lichtpuntjes en ‘uit je doolhof van rouw’

‘Vind je het niet moeilijk om altijd maar met rouw bezig te zijn?’ vroeg pas iemand aan me.

Ik vind het juist fijn om samen met cliënten  de andere kant van rouw te ontdekken: liefde, leven, lichtpuntjes en mooie herinneringen. Door het donker heen ontdek je juist het lichtste licht. ‘Het wordt helemaal niet mooi!’ riep pas iemand enigszins gefrustreerd, terwijl ze donkere strepen kraste.

Eigenlijk was dat juist ‘mooi’ dat ze dat benoemde. Wat ze tekende? Haar landschap van rouw. Daar kwam gaandeweg meer kleur in. Het licht en donker, zwart en kleuren…

(‘Uit je doolhof van rouw’ is een traject van 6 individuele tekensessies. Offline in mijn creatieve kamer. Startdatum in overleg)

Troostvol Tekenen

Na de vorige ‘Wekelijkse Inspiratie’ kreeg ik een prachtige tekening toegestuurd met persoonlijk verhaal, naar aanleiding van de creatieve tip.

Zoals je zelf waarschijnlijk al weet: Rouw is nooit verwerkt. Maar je kunt wel iets in een tekening verwerken. Of juist even jezelf afleiden en fijn tekenen. Inzoomen op de lichtpuntjes en hulpbronnen.

Creatieve tip

Deze blog is eerder verstuurd naar de ontvangers van mijn Wekelijkse Inspiratie.
Wil jij ook gratis wekelijks een mail met creatieve inspiratie en blogs over rouw?
Schrijf je dan hier in.

Het was op een moment dat ik in mijn tuin werkte. Ja, heel af en toe doe ik dat, omdat er te veel onrust bij me ontstaat… (te vol, te veel, te overheersend onkruid).

Een moment waarop ik de klimop zag, en het woord opeens zo binnenkwam. Klimop. Klim op. En och, ja, ik wenste het mezelf zo toe. Op die dag van ‘met mijn ziel onder de arm’. Ik plukte wat klimop en dacht na over dat ene woord waar zoveel goede wens inzit.

Opklimmen is handig als er een laddertje is. En zo, mijmerend over de klimop, kreeg ik zin om te tekenen en betekenis te geven aan dit woord én deze tekening.

Inmiddels staat deze kaart in mijn webshop.  

Als je opklimt heb je houvast nodig. Bij de klimop is dat goed te zien, hoe het zich vasthecht aan de muur, of hoe het slingert om een tak.
Wie moet loslaten, heeft houvast nodig. Houvast en vasthouden… ik zag het plaatje van de ‘troostvogeltjes’ voor me.

Wie of wat je ook moet laten gaan, er is 1 ding dat je altijd kunt vasthouden: Liefde.

Creatieve tip

Het is een terugkerend thema in mijn tekeningen en schilderijen. Ik teken graag hartjes. Eenvoudig én fijn om te doen. En mooie tegenhanger van hard werken: Rouw is hard werken, dus je mag veel hart werken.

Vasthouden en loslaten vanuit het hart. Terwijl ik daarover nadacht, ontwierp ik een tijdje geleden deze tekening. Teken zo’n hart, dat verandert in een vogel die weg vliegt…..Je kunt het op allerlei creatieve manieren uitwerken. Voor jezelf erover schrijven is ook een optie. Wat móet je vasthouden? Wat wil je vasthouden? Wat moet of wat wil je loslaten?

Deze blog is eerder verstuurd naar de ontvangers van mijn Wekelijkse Inspiratie.
Wil jij ook gratis wekelijks een mail met creatieve inspiratie en blogs over rouw?
Schrijf je dan hier in.

Kijk nou! Vier sleutels.

Ja en? Wat is daar zo bijzonder aan? Het zijn natuurlijk wel leuke sleutels, allemaal verschillend. Maar toch..

Ja en! Dat is wél heel bijzonder, als je ze op een toevallig vakantie-adres ergens op een kastje aantreft, als je de dag daarvoor nog het youtubefilmpje * van Manu Keirse zag en beluisterde over…4 sleutels.

Op de vraag: ‘Hoe kun je het beste omgaan met mensen in rouw?’ antwoordt Manu Keirse:
Er zijn 4 sleutels om de deur naar de toekomst te openen, voor mensen met rouw.

1. Luisteren
2. Informatie. Mensen hebben juiste informatie nodig, ook bij vreselijke omstandigheden
3. Warmte en genegenheid
4. Herinneren. Laat de herinnering levendig zijn. Men zegt ‘je moet loslaten’, maar je moet anders leren vasthouden. Vasthouden in herinnering, in plaats van in werkelijkheid.

Als je deze vier sleutels hanteert, help je mensen om de deur naar de toekomst open te houden.

Creatieve tip

Teken de omtrek van verschillende sleutels. Je kunt ze kleuren of er iets bij tekenen of erbij schrijven. Er zijn veel variaties te bedenken. Ik noem er enkele.

1. Teken een bosje sleutelbloemen.
2. Teken je geluk sleutel. Of je troost-sleutel. Hoe ziet die eruit?
3. Teken 4 sleutels die staan voor de genoemde sleutels door Manu Keirse.
4. Laat je fantasie maar stromen…. Maak er fantasiefiguren van of vul in met hartjes, andere vormen, kleur, enz. enz.

De sleutel naar je hart

Warmte en genegenheid zijn belangrijk in een periode van rouw. Het is fijn als je omgeving jou dat geeft in de tijd van rauwe rouw (en daarna).
(of om het anderen te geven, als je zelf niet rouwt)
Maar het belangrijkste is om goed naar jezelf te luisteren. Wat heb jij nodig? Wat heeft jouw hart nodig? Wat is de sleutel naar lief zijn voor je hart? Lief zijn voor jezelf.

* Je kunt het filmpje van Manu Keirse hier zien.

Deze blog is eerder verstuurd naar de ontvangers van mijn Wekelijkse Inspiratie.
Wil jij ook gratis wekelijks een mail met creatieve inspiratie en blogs over rouw?
Schrijf je dan hier in.

Ik heb de draad weer opgepakt na mijn weekje fietsvakantie. Een week van veel bewegen én stilstaan. Ik heb voluit genoten van mooie momenten en soms denderde een moment van gemis binnen. Een fijne, ontspannen vakantie is voor mij: ruimte voor alles wat zich aandient. En die was er.  Als je mij vraagt: ‘hoe gaat het?’ zal ik nu antwoorden: ‘goed, ik ben aan het nagenieten van mijn vakantie.’ Hoe gaat het met jou?

Hoe gaat het met je? is misschien een eenvoudige vraag, maar soms zo moeilijk te beantwoorden.

‘Hoe gaat het met je?’ vroeg ik haar en geschrokken keek ze me aan.
‘Hoezo, is er iets dan?’ ‘Nee, maar ik ben gewoon benieuwd hoe het met je is.’
Het is alweer lange tijd geleden dat ik deze vraag stelde aan een vriendin.

Tegenwoordig krijg ik vaak een ander antwoord als ik deze vraag stel aan vriendinnen.
‘Druk’, zeggen ze vaak. En soms moet ik naar de volle invulling van een agenda luisteren.
Toen ik zelf eens dat antwoord gaf ‘druk’, werd een goede vriendin heel boos. Nou ja, niet echt, goede vriendinnen worden niet heel boos. Maar een beetje geërgerd was ze wel. ‘Dat is toch geen antwoord op de vraag? Iedereen zegt tegenwoordig maar ‘druk’. Dat is niet hoe het met je gaat.’

Dus nu zeg ik nooit meer ‘druk’ als iemand vraagt: ‘hoe gaat het?’ Het gaat ‘goed’, ‘redelijk’, of ‘tja, ik leef met een gat in mijn hart’, of ‘ik golf door het leven, de ene dag gaat beter dan de andere’ en nu na mijn vakantie, zal ik dus iets over die vakantie vertellen ….ik heb inmiddels veel antwoorden om uit te kiezen. Afhankelijk van wie, wanneer en hoe men het vraagt. En of ik de ruimte voel en tijd heb om er iets meer over te zeggen.

En ‘alles goed?’ beantwoord ik altijd met ‘ja hoor’. Of soms met ‘alles is wel veel he’.  (uit mijn voorraadje clichés, altijd handig)

Hoe gaat het vandaag met je?

Misschien is dat een betere vraag? De vraag te betrekken op het hier en nu. Maar ach, als iemand  geïnteresseerd vraagt hoe het met je gaat, is dat toch fijn? Wat mij betreft prima. Voorwaarde voor mij om eerlijk te antwoorden, is wel dat men tijd en ruimte heeft om naar me te luisteren. Écht te luisteren. 

Kort nadat ik deze bovenstaande tekst schreef, las ik een artikel in de Volkskrant. De schrijver suggereerde om de vraag ‘hoe gaat het?’ niet meer te stellen. Omdat de vraag zo moeilijk te beantwoorden is als je rouwt. Ik schreef al eens eerder over de gevoeligheid van woorden. Maar deze vraag: ‘hoe gaat het met je?’ houd ik in mijn taalgebruik.

Creatieve tip:

Teken een blad vol vraagtekens en vraag je heel bewust af: hoe is het nu met mij? Hoe is het NU met mij? Een goede oefening in mindfulness.
Ga ontspannen zitten, voeten plat op de grond. Voel je ademhaling. Haal maar eens een paar keer bewust adem. In en uit.

Van 1 vraagteken kun je een kunstwerkje maken. En als je een vraagteken spiegelt, heb je een hart.

Hoe gaat het met je? Ik wens je van harte wat jij het beste kunt gebruiken.

Deze blog is eerder verstuurd naar de ontvangers van mijn Wekelijkse Inspiratie.
Wil jij ook gratis wekelijks een mail met creatieve inspiratie en blogs over rouw?
Schrijf je dan hier in.

Vanochtend stond ik, zoals bijna elke ochtend, een tijdje mijmerend voor mijn keukenraam en keek naar buiten, naar mijn tuin. Tussen het vele onkruid staan mooie bloemen. Nee, het is niet, zoals gewenst andersom, dat er tussen prachtige bloemen wat onkruid staat.

Gelukkig zijn de kleurrijke bloemen nog goed zichtbaar.

Opeens zag ik iets bewegen. Een muis! Ai, die zou ik liever niet zichtbaar hebben. Ik wéét dat mijn tuin een paradijsje is voor muizen, maar met mijn muizenangst wil ik ze gewoon niet zien. Dan lijkt het net of ze er niet zijn.
Muizen tekenen vanuit een druppel, vind ik dan wel weer leuk.

Iets zichtbaar maken, vind ik niet zo moeilijk. Vrolijke vogeltjes, troostvogeltjes, verdriet of muizenissen krijgen als vanzelf vorm op papier. Iets hoorbaar maken vind ik ook niet zo moeilijk. Ik houd van taal en spelen met woorden.

Maar als het om gevoel gaat en gemis door rouw, is het een ander verhaal. Het is best alweer lang geleden dat ik de naam van Robbin typte. Ik wil niemand met mijn verlies en verdriet belasten. En mijn omgeving denkt: ‘laat ik er maar niet over beginnen, want anders denkt ze er weer aan.’ (‘wat je niet zegt, dat is er niet’)

Ik hoef ook niet altijd over mijn gemis te praten. Als ik met vrienden samen ben, en ze weten van mijn verlies, is dat meestal ok. Ik kan er zelf over beginnen of niet.

Iets zichtbaar of hoorbaar maken van je gevoel bij rouw. Hoe doe jij dat? Doe jij dat? Teken of schrijf je graag? Begin je zelf een gesprek daarover, of wacht je liever af tot de ander begint, ernaar vraagt? Ik ben best benieuwd en lees graag jouw reactie via de mail. 

Heb je zin om ook te tekenen?
zie: https://wilmakoolstra.nl/nieuws/

Wat was het afgelopen week een grijze, verdrietige week.  

Vooral donderdag, 15 juli. Een datum die je niet snel vergeet. Limburg, Duitsland en België stroomden over en dat had verschrikkelijke gevolgen.

Peter R de Vries… een aanslag op een mens, en ook op het gevoel van recht en veiligheid. Nu overleden.

Als nieuws te heftig wordt, als het mij teveel overspoelt (en dat deed het echt, met al dat water en tranen bij velen), dan sluit ik me af.

Toen op donderdagavond de tv aanstond en alle gesprekken en nieuwsberichten de kamer binnen denderden, ben ik op een rustige plek gaan zitten.

Met vulpen tekende ik waterdruppels. Druppels waarbij ik tranen voelde. En ik maakte grote overspoelende golven. Al snel ontstonden deze troostvogeltjes.

Universele rouw raakt aan persoonlijke rouw. Ik voelde mijn eigen verlies en dacht aan lotgenoten, medereizigers in rouw. Juist als ‘het hele land’ rouwt, kun je jouw eigen verlies extra heftig voelen.

Tekenen geeft rust.

Druppels tekenen is fijn. Door de herhaling van deze vormen hoef je er niet steeds bij na te denken. Stil mijmerend of juist in gedachten kun je zo een vel vol tekenen. En verder invullen met lijnen en vormen. Of inkleuren.

Teken een blad vol druppels. Keer ze om, kantel ze, teken druppels door elkaar en maak je eigen troostvogeltjes, troostbloemen of abstracte kunst. Laat je fantasie de vrije loop.

 Na alle regen en nare berichten deze week, hoop ik dat de zon je zal verwarmen.

Woorden:

Dagelijks zie ik overal om me heen wel iets dat me inspireert. Of ik lees mooie teksten, quotes die me raken.

En soms denk ik ‘wat een cliché’ , te vaak gelezen. Of ik denk ‘wat een dooddoener’, terwijl ik een hekel heb aan alle woorden met ‘dood’ erin.

Ik heb ze weleens opgeschreven: doodlopend, doodmoe, doodgewoon en erger nog ‘doodleuk’, alsof er ook maar iets is dat leuk is aan de dood.

De clichés bij rouw.. je kent ze vast wel. Die van het ‘een plekje geven’ en ‘het leven gaat gewoon door’ en ‘alles komt goed’. Inmiddels ben ik zelf nogal clichématig aan het schrijven. Er is al zoveel over deze uitspraken geschreven..

Soms vallen woorden zo verkeerd. 

Op zoek naar woorden voor deze mail, zag ik opeens het plaatje voor me: De woorden die verkeerd vallen. En toen mijn oog viel (ook nog een vallend oog..)op de letterstempels voor me, zag ik inspiratie voor deze tekening.

Daarmee zag ik tegelijk de oplossing. Laat ze wegstromen die woorden die verkeerd vielen. Wees mild. Meestal bedoelen mensen het echt goed.  
Sluit mooie woorden in je hart. Delete de andere.

Woorden nodigen mij vaak uit tot tekenen. Zo plopte het woord ‘verbloemen’ bij me op. Daar kan ik over schrijven, maar ik gebruikte de letter ‘o’ om bloemetjes te tekenen.

Woorden…. Ik ben nog lang niet uitgeschreven.

Creatieve Tip:

Letterstempels zijn leuk! De letters, zo door elkaar gehusseld op tafel, kunnen je inspireren tot woorden en tekeningen.

Woorden worden zinnen.
En tekenen in de tijd.

Stempel een woord en associeer: wat roept dit woord bij je op? Maak er een mooi plaatje van. Met tekenkrabbels. En zet de datum erbij. Woorden als tekenen in de tijd. Juist als je je verloren voelt in de tijd, fijn om later terug te zien. Dít heb ik toen gedaan.

Overal is inspiratie. En er zijn veel manieren om in 5 minuten iets te tekenen. Dat is fijn als je weinig energie hebt.

Op mijn keukentafel ligt altijd wel een balpen en papier. Nu lag er een notitieblok met wit papier, maar je kunt natuurlijk ook op een krant of in een tijdschrift tekenen.

Open je keukenla en kies een voorwerp.. ziehier wat ik koos. En zo ontstaat er een bosje mixerbloemen. Mogelijkheden om in te kleuren en verder te tekenen in overvloed.

Ik bewerkte de foto nog even op mijn beeldscherm.

‘Kunst uit de Keukenla’ is een hoofdstuk uit ‘Kleurenderwijsjes’. Dit boekje is helaas uitverkocht en wordt niet opnieuw gedrukt. Ik zal hier regelmatig inspiratie delen. En stil in mijn achterhoofd ontstaat inspiratie voor een nieuw boek. Een mix van ‘tekenen troost’ en ‘tekenen maakt blij’

Ik wens je die mix toe vandaag: momenten van blij als het kan, en troost waar nodig is.

Een bosje mixerbloemen voor jou 😊