When we lose someone
we love, we must learn
not to live without them
but to live with he love
they left behind.
Wat een mooie tekst!
Al een tijdje geleden sloeg ik de woorden op, toen ik ze tegenkwam. Om er ooit iets mee te doen. Ze te verwerken. Als rouwverwerking.
Rouw verwerken. Ik blijf het een mooie term vinden, al vinden veel mensen ‘Rouw verweven’ beter klinken.
Verwerken ligt voor mij in het creatieve proces. Ik verwerk in mijn schilderijen, door tekenen en schrijven.
Ik spreek veel met ‘vriendinnen-lotgenoten’. We noemen de namen van onze kinderen van wie we afscheid moesten nemen. Intens verdriet, gemis en soms boosheid en frustraties borrelen op. En altijd komen ook prachtige herinneringen naar boven. Vol trots vertellen we elkaar over onze kinderen. Hoe en wat hij/zij deed, liet zien van zichzelf, hoe creatief ze waren of hoe goed ze waren in sport… en vooral: hoeveel liefde zij in onze levens brachten. Soms laten we elkaar foto’s zien van onze prachtige kinderen. Verhalen kunnen vertellen over je kind is zo fijn. De ruimte krijgen.
Wat me steeds weer raakt, zijn de verhalen die ik hoor, over hoe vrienden en familie afhaken. Naast het rouw-verdriet komt dat verdriet erbij.
Voor vrienden/familie is het denk ik, te moeilijk om over de dood te praten. Want dat gevoel ‘je moet er toch niet aan denken dat je kind…’ overheerst. Als je het er maar niet over hebt, is het er misschien niet.
‘Laat ik het er maar niet over hebben, want dan denkt ze er weer aan’. (vaak gehoord).
De andere kant van dit zwijgen: Doodzwijgen doet zo’n pijn! Zo ontstaat die leegte, de pijn van het gemis.
Zo horen we ook nooit meer mooie herinneringen die jij misschien had aan ons kind. En je geeft degene met rouw geen kans om te vertellen over zijn/haar zo geliefde kind.
Rouw is meer dan alleen praten over de ziekte, het ongeluk, de omstandigheden van de dood. Het is ook het kunnen be-lichten. Liefdevolle herinneringen maken rouw wat lichter.
De liefde voor ons kind blijft altijd bestaan. Liefde is in mooie herinneringen. Die voeden de leegte in het hart.
‘We must learn to live with the love they left behind’
‘Het antwoord is liefde’
‘Peace’