Ken je ze? De 5 fases van rouw van Elisabeth Kübler-Ross? Ik weet nog hoe ik ze in een ver verleden uit mijn hoofd moest leren, voor mijn opleiding. En dat werd dan ook een toets vraag. Noem de rouwfases in chronologische volgorde (ontkenning, boosheid, onderhandelen, verdriet/depressie, accepteren).
Natuurlijk leerde ik ze uit mijn hoofd, maar niets van de betekenis drong tot me door. Zoals ik vroeger met rekenen de tafels uit mijn hoofd leerde, of met Duits de Duitse vervoegingen. Dat ‘accepteren’ vond ik gemakkelijk te onthouden als laatste. Want ja, dan is het klaar.
Rijtjes kennis zonder inhoud.
Zo werkt het natuurlijk niet bij rouw. Het is geen statisch rijtje dat afgehandeld moet worden. Kán worden. Er zijn wel fases te benoemen, maar ze buitelen over en door elkaar. Misschien herken je het wel dat je in een periode van rouw boos was. En dat dat voorbij ging.
En later kwam opnieuw een fase van boosheid. En ook deze ging voorbij.
Gelukkig is er veel veranderd in het beschrijven van fases bij rouw, en benoemen van rouwmodellen. Theorieën kunnen je helpen, om je aan te spiegelen. Herkenbaarheid maakt dat je je in bepaalde gevoelens niet zo eenzaam voelt. Maar rouw heeft geen gebruiksaanwijzing.
Toen ik de afgelopen weken fijn aan het wandelen en sprokkelen was, mijmerde ik over die rouwfases. Ik dacht:
Er zijn 3 fasen van rouw:
- Het is heel donker, rauwe rouw.
- Er komen lichtpuntjes in het donker.
- Er is weer volop licht dat mag binnenkomen, en dat alles mag belichten wat er is. Vreugde en verdriet.
Het is natuurlijk erg eenvoudig om het zo te zeggen. Na het licht komt ook steeds weer donker. En dan weer lichtpuntjes… of soms is het opeens heel donker, of onverwacht licht, bij een bepaalde herinnering, of een fijne ontmoeting.
Misschien kun je rouw niet precies op een bepaald moment afronden. Niet ‘na een aantal fasen’, maar door de tijd veranderen dingen.
Het woord ‘accepteren’ vind ik nog steeds moeilijk. Hoe kan ik ooit de dood van mijn zoon accepteren? Toch, in het aanvaarden van alle gevoelens rond rouw denk ik: dít is accepteren. Het doorvoelen van pijn én ook weer het toelaten van licht. En als je het zo beschouwt, kun je rouw misschien toch afronden en loslaten.
Vanochtend las ik deze tekst (door Liesbeth Gijsbers, geplaatst met haar toestemming):
“LOSLATEN
Ze doen het weer, de bomen. Ze laten los. In de wetenschap dat hun gebladerte daarmee niet voorgoed ‘weg’ is. Loslaten. Voor veel rouwenden is het een beladen woord. Je moet het loslaten, krijgen ze soms te horen. Hoezo moet dat? En hoe dan? En wát dan? Mijn liefste? Dat nooit!
Bomen moeten natuurlijk niets. Het loslaten gebeurt aan hen. Zoals het ook aan rouwenden gebeurt. Op een dag keert het leven op een andere manier terug, in een even natuurlijk proces. De liefste is daarin niet ‘weg’ maar opgenomen.“
Klinkt dat niet hoopvol? Een nieuwe fase in een nieuw leven, mét je liefste daarin opgenomen.
Creatieve tip:
In deze tijd van het jaar, ligt het voor het oprapen: inspiratie.
Er is zoveel moois en kleurrijk. Maak er een natuurlijke collage van of maak je eigen ‘troostvogeltjes’.
Nieuws
In de webshop van Kleurenderwijs staan nieuwe schilderijtjes en nieuwe kaarten
https://kleurenderwijs.nl/product-category/kaarten/
Deze blog is eerder verstuurd naar de ontvangers van mijn Wekelijkse Inspiratie.
Wil jij ook gratis wekelijks een mail met creatieve inspiratie en blogs over rouw?
Schrijf je dan hier in.