Auteur: admin

Hoe is het met je? Ik hoop dat het goed gaat met je, of, zoals een vriendin soms tegen me zegt ‘ik wens je een: Zo goed mogelijk!’

Het is al even geleden dat ik mijn ‘Wekelijkse Inspiratie’ schreef. Dat begon een lieve vriendin op te vallen. Ik kreeg een mailtje met de vraag of ik ziek was of dat er iets anders aan de hand was. Ze miste mijn mail, waar ze altijd zo naar uitkeek. Ze kon ook geen nieuwe blogs vinden op mijn website. Ik vond haar bericht zo lief. Het is toch fijn als je hoort dat je gemist wordt.

Daarom heb ik vandaag mijn lege Word document weer voor me. Inspiratie of niet, contact houden vind ik belangrijk. Kijk hoe druk ik het had! Met heel leuke dingen.

Eerlijk gezegd had ik er geen zin meer in. Niet om over rouw te schrijven en niet om creatieve tips te delen.

Juist als tegenhanger van alles wat ik las en meekreeg over rouw, (ik volg veel collega’s rouwbegeleider, – coach, -therapeut), ontstond er een explosie aan nieuwe tekeningen en schilderijen. Ik wilde alleen nog mooie dingen maken, kleur geven aan het leven en vreugde delen.

Ik ontdekte een nieuwe inspiratiebron: Neurographic Art. Het is een mooi woord voor wat ik als coach/tekentherapeut eigenlijk al wel leerde. Betekenis geven aan lijnen. Vanuit een bepaalde gedachte iets vorm geven. Een fijne manier, aanvullend, om anderen te begeleiden bij rouw.

En een speelse manier van tekenen die voor iedereen haalbaar is. Ontspannend. Meditatief. 

Ik herontdekte het tekenen ’s avonds. Als bijna tv-verslaafde vond ik het tijd om te stoppen met kijken. In plaats daarvan zette ik rustgevende muziek op en pakte ik mijn kleurpotloden. Zo dook ik in mijn eigen fantasiewereld. Beter dan het nieuws in de wereld aan te horen. Mindful.

Deze blog is eerder verstuurd naar de ontvangers van mijn Wekelijkse Inspiratie.
Wil jij ook gratis wekelijks een mail met creatieve inspiratie en blogs over rouw?
Schrijf je dan hier in.

Heb jij dat ook weleens, dat je al een paar dagen steeds even aan iemand denkt, en dat dan je telefoon gaat…juist, je krijgt die persoon aan de lijn.

Volgens mij is het vaak niet echt toeval. Die vriendin met wie je al een tijdje geen contact had, laat nu van zich horen. En ja, jij dacht ook al ‘ik heb lang niets laten horen, ik moet nodig weer eens bellen’.

Maar soms zijn dingen wel echt heel toevallig. Na de vorige W.I. (Wekelijkse Inspiratie) dacht ik na over het onderwerp: Tekeningen lezen en tekentaal. Goed om daar een keer over te schrijven.

Ik dacht over een gebeurtenis van zo’n tien jaar geleden. Voor het eerst kwam iemand bij me om een cursus helend tekenen te volgen.  Ze had begrepen dat ik tekeningen kon analyseren en daarom nam ze een hele stapel tekeningen mee. Ze gaf ze aan mij en zei: “Zeg maar even wat dit allemaal betekent, want dat kun jij toch zien?”

Ja, kom maar, ik zal het wel even zeggen… ? Nee, zo werkt het niet. Ik kan inderdaad goed tekeningen analyseren. Ik zie veel en toch weet ik niet hoe het zit. Alleen de tekenaar weet het zelf. Het is aan mij om vragen te stellen over de tekening, zodat de ander zelf ontdekt wat het betekent. Ik zeg wel vaak wat ik zie, om de ander te helpen de betekenissen te vinden.

En het toeval? Afgelopen week kreeg ik een berichtje van iemand die ik in eerste instantie niet kende. Ze schreef ‘Ik weet niet waarom, maar ik denk de laatste tijd vaak aan je….’ Drie keer raden. Ja, deze cursist van tien jaar geleden. Met haar stapel tekeningen.

Tekeningen lezen

Er zijn verschillende elementen in een tekening die informatie kunnen geven. Ik noem er een paar. Natuurlijk in eerste instantie: wat is er getekend? Stelt het figuratief iets voor? Zijn er symbolen getekend? Welke kleuren zijn gebruikt en wat betekenen die voor deze persoon? Kleuren hebben een algemene betekenis, maar oranje kan voor mij toch iets anders betekenen dan voor jou. Mijn kleurherinnering kan zijn: de oranje gordijnen op mijn kinderkamer waar ik al dan niet mooie herinneringen aan heb.

Maar er is veel meer. Nog een paar: links in de tekening= verleden, rechts=toekomst, boven= hulpbron en onder= probleem/uitdaging. In het centrum: hier en nu.

De Unvollendete

Dit is een schilderij dat gemaakt is door Robbin. Ik aarzel enigszins. Laat ik dit wel zien? Ik vraag altijd toestemming voor het plaatsen van persoonlijk werk. Ik kan het niet meer vragen..

Zo kan ik ook niet meer in gesprek over de betekenis. Heeft Robbin de afbeelding wel zo bedoeld of heb ik hem ondersteboven geplaatst? Of een kwart slag gedraaid? Ik zie een grote witte, lege ruimte in het centrum en voel de eenzaamheid van Robbin. Ik mis hem. Ik voel dus niet zijn, maar mijn eenzaamheid van gemis.

Hoe zou Robbin het bedoeld hebben? Een schilderij in vier delen. De elementen? Was hij juist in zijn element toen hij schilderde? Is wit voor hem harmonie en ‘alles is goed’?

Ik heb altijd gedacht dat dit schilderij nog niet af is. Daarin ben ik wel bevestigd, toen ik later op Robbins computer de afbeelding zag die hij bewerkte met heel veel kleuren. Voor mij blijft dit schilderij ‘de Unvollendete’. Ik koester het met liefde. En ik zie steeds meer… een kruis, of een figuur in wit. Kijk, op 1 been.

(Och, Robbin, wat heb je dit toch mooi geschilderd. De kleurovergangen van donker naar licht…ik wens en denk je in het licht)

Tekeningen lezen en een mini-sessie

Vind je het fijn en interessant om jouw eigen tekeningen of schilderijen nader te beschouwen? Ik kan er samen met je naar kijken en jou vragen stellen zodat je misschien meer betekenis kunt geven aan jouw eigen werk.

Deze blog is eerder verstuurd naar de ontvangers van mijn Wekelijkse Inspiratie.
Wil jij ook gratis wekelijks een mail met creatieve inspiratie en blogs over rouw?
Schrijf je dan hier in.

De eerste week van januari zit er alweer op. De ‘feestdagen’ zijn voorbij en het gewone leven is voor velen weer begonnen. En, denk ik daarbij, voor veel mensen is er nooit meer een ‘gewoon leven’. Een leven van hard werken en druk bezig zijn, gericht op kloktijd, veranderde in ‘vertraagde tijd’. Een belevingstijd met alle emoties bij rouw. 
Vertraagde tijd maakt soms dat je helemaal stilstaat, of teruggaat in de tijd. Ooit schreef ik:

Er is geen tijd,
alleen maar jij.
De tijd die vliegt
En jij..
Voorbij

Hoe is het met jou? Hoe ervaar jij de tijd? Ik herken me soms wel in de uitspraak ‘er is alleen nog een ‘vóór en ná die tijd’, waarbij mensen de sterfdatum noemen van hun dierbare, of een datum die om andere reden erg ingrijpend is.  

Voor mij is er vanaf 21 maart 2016 een andere jaartelling begonnen. Het is nu ‘al’ bijna 6 jaar geleden…

intuïtief schilderen en meten is weten

Het stond al een tijdje klaar, maar ik had weinig energie. Een groot leeg doek. En nu, na een kleine december-retraite, (bewust vertraagd in de tijd) pakte ik met frisse nieuw-begin-zin dat doek. Maar hoe te beginnen?

Creatief idee

Werken met passer en liniaal geven houvast. Als je een cirkel trekt met je passer krijg je een afgesloten ruimte, die je kunt inkleuren. Of je tekent er figuren in. Daarom vinden veel mensen mandala’s tekenen en kleuren zo fijn. Vanuit bewust getekende vormen, kun je intuïtief kleuren kiezen. Wil je een mooie balans in je tekening, dan is meten een goed idee.

Natuurlijk kun je ook alleen een cirkel inkleuren, of juist alleen tekenen met een zwarte fineliner of inkt, en daar verder geen kleur aan geven.

Over tekenen, kleuren en de taal van tekenen valt veel te zeggen. In de cursus Troostvol tekenen zal ik daar meer over vertellen.

Meten=weten=houvast

Kleuren=kleur bekennen=emoties

Nieuw programma

Troostvol tekenen en ruimte voor rouw.

In de nieuwe cursus ‘Troostvol Tekenen’ krijg je een soort houvast door korte, gerichte tekenopdrachten. Het is niet moeilijk. Vaak ontstaat er uit een krabbel, of uit wat lijnen iets moois.

Het hoeft niets te worden en toch wordt het wat.

Soms laat ik een mooi voorbeeld zien en soms geef ik je bewust geen voorbeeld. Stapsgewijs help ik je op weg naar jouw persoonlijke tekening.

Houvast en emoties komen beide aan bod. Aangevuld met informatie over rouw. En ruimte om met elkaar in gesprek te gaan over rouw en troost. Dat hoeft niet als je daar geen zin in hebt.

Nieuw: online tekencafé

Elke eerste maandagmiddag van de maand.

Tijd: 14.00 uur – 15.00 uur

Bijdrage € 15,-

Een uurtje tekenen en een ontspannende tekenopdracht staan centraal in deze online ontmoeting. Voor iedereen die even wil ontspannen en zichzelf creatieve tijd gunt.

Work in progress

Het doek waar ik nu mee bezig ben, is een combinatie van intuïtief kleuren kiezen en mooie vormen tekenen. Het abstract schilderen vanuit mijn gevoel, en het ‘meten is weten’ en doelgericht figuren maken geven een mooie afwisseling waarin ik me goed voel en fijn in vorm ben.

Deze blog is eerder verstuurd naar de ontvangers van mijn Wekelijkse Inspiratie.
Wil jij ook gratis wekelijks een mail met creatieve inspiratie en blogs over rouw?
Schrijf je dan hier in.

Hoe is het vandaag met je? Ben je druk voor kerst? Of máák je je druk? Moet/wil je nog veel doen? Of wordt het een weekend zoals andere weekends? Verheug je je op iets bijzonders? Zie je ertegenop?

Wat een vragen hè.

Ik maakte me nogal druk. Ik móest nog veel voor de kerst (van mezelf). Maar ik liet me afleiden door de social media….. Ja ja, daar is altijd wat te doen.

Met dat laatste heb ik korte metten gemaakt. Ik ben er even niet.

Work in progress

‘Work in progress’. Klinkt dat erg? Onaf?

Ik wilde graag tekenen en had nog mooie schetsen klaarliggen. Maar opeens merkte ik dat niets me meer lukte. Mijn hoofd zat te vol en ik voelde teveel stress.

Ik heb alles wat ik nog moest en zou en wou maar uit handen laten vallen en toen kreeg ik lucht!

‘Work in progress’ klinkt best mooi. Werk in uitvoering. Je kunt er nog aan werken. Maar het hoeft niet nu.

Vanochtend dacht ik: Het hele leven is Work in progress. Dat onderweg zijn is toch ook fijn? En soms ook zo troostvol. Als je de weg van rouw moest nemen…Het zal anders worden. De weg ontvouwt zich tijdens het lopen. Je kunt veel rustpauzes nemen.

Creatieve Inspiratie

Deze keer een plaatje dat je misschien inspireert om zelf aan de slag te gaan met het thema ‘harten en verbinding’. Een variatie op eerdere  mails, een variatie op de workshops die je mogelijk volgde.

Gisteren, vandaag, morgen.. kerst en altijd.

Ik wil je graag het beste wensen voor de kerst.
Ik wil je graag het beste wensen voor vandaag en morgen en altijd.

Ik wens je liefde, licht en vreugde.

Als je iemand juist met kerst zo mist, misschien wel erger dan op andere dagen, dan wens ik je de troost van mooie herinneringen. Soms lukt dat (nog) niet in een tijd van rauwe rouw. Dan wens ik je ruimte om je verdriet te kunnen uiten. Iemand die je nabij is.

Deze blog is eerder verstuurd naar de ontvangers van mijn Wekelijkse Inspiratie.
Wil jij ook gratis wekelijks een mail met creatieve inspiratie en blogs over rouw?
Schrijf je dan hier in.

Vorige week dacht ik: Nu is het klaar. Ik ga vanaf nu alleen nog mooie schilderijen maken en heb het niet meer over rouw. Kun je je dat voorstellen? Dat je gewoon denkt:

Streep eronder, streep erdoor, klaar. Ik heb aan rouw gewerkt, veel verwerkt en verder maar weer.

Ik wil Gewoon leuke dingen doen.

En wat zal ik er nog over schrijven? Of tekenen? Ik heb zo’n beetje alles al verwerkt in mijn schrijverij en tekeningen. Dus ik legde spullen klaar om aan een nieuw schilderij te beginnen.

Opeens viel het me op dat er nogal wat kleine vliegjes om me heen dartelden. Donker zwarte stipjes die juist boven mijn lege doek zo zichtbaar waren. Ik maakte een foto van zo’n beestje, deed onderzoek op internet en kwam erachter dat ik last had van ‘rouwvliegjes’. Echt! Nog nooit van gehoord, en nu zo onverwacht verpestten deze vliegjes mijn werkplezier. Ik moest er ook wel om lachen. Wil ik niks meer met rouw, verschijnen die rouwvliegjes.

Het is net als bij gewone rouw. Het komt in golven op momenten die je niet verwacht.

Ik ben de strijd met deze wolken beestjes aangegaan. Veel zijn er verdwenen. Ik heb alle kamerplanten naar buiten verbannen (daar nestelen ze zich). En nog steeds vliegt er af en toe wat rond. Het lijkt wel alsof ze niet uit te roeien zijn. Er lijkt geen eind aan te komen….het lijkt wel rouw….

Vanochtend gaf ik een workshop waarin ik creatieve inspiratie deelde en waarin we het over ‘Verscheurd’ én over ‘Verbinding in liefde’ hadden. Hoe rouw een deel van je leven werd en blijft. Want Rouw = liefde. Hoe zou het ooit over zijn?

Het was een fijne workshop met mooie gesprekken. Het is altijd een beetje zoeken naar de combinatie van tekenen, ontmoeten en gesprek. Ik bied ruimte voor rouw én troostvol tekenen. We hebben het niet altijd over verlies en verdriet, maar als het zich aandient mag het er zijn. Ik voel me verbonden met mensen met rouw. En daarom blijf ik workshops geven en creatieve begeleiding.

Én ik blijf mooie schilderijen maken. Want daarin kan ik mijn grootste vreugde kwijt.

Creatieve tips

‘Van verscheurd naar verbinding in liefde’ en een spiegel-elfje

Scheur mooie kleuren uit een tijdschrift en maak van alle losse delen een geheel, door een nieuwe vorm te creëren. Je hoeft ze niet eens op te plakken, maar dat kan natuurlijk wel.

Of maak twee delen en zoek naar een verbindingsvorm. Dat kan al eenvoudig door verbindingslijnen te tekenen.

Hoe beweeg jij je tussen toen en nu?

In een workshop werkte ik ook met dit thema ‘Verbinding’. Rouw is een duaal proces: Je beweegt tussen de verlieskant en herstelkant van rouw. Verdriet in de ogen durven kijken en weer leuke dingen doen, afleiding zoeken.

Aan het eind van de workshop schreef Anita een mooi spiegel-elfje bij haar tekening ‘Verbinding in liefde’. Ik mag beide delen:

‘verscheurd
onze verbinding
en toch zo
nabij ben jij met
mij

hartverbonden
liefde in en met
jou mijn grote
Liefde voor
eeuwig’

Een elfje is een gedichtje dat uit elf woorden bestaat. Op de eerste regel schrijf je 1 woord, de tweede regel heeft 2 woorden, op regel drie staan 3 woorden, dan 4 woorden en het eindigt met 1 woord.

Gespiegeld is het andersom. Het begint met 1 woord, op de tweede regel staan 4 woorden, op de derde regel 3 woorden, op de vierde regel staan 2 woorden, en het eindigt met 1 woord.

Ik sluit af met een troostvogeltje, voor een beetje kleur op de donkere dagen van december. Heb het goed. Zorg goed voor jezelf.

Deze blog is eerder verstuurd naar de ontvangers van mijn Wekelijkse Inspiratie.
Wil jij ook gratis wekelijks een mail met creatieve inspiratie en blogs over rouw?
Schrijf je dan hier in.

Hoe is het met je? Vind jij het ook zo’n ingewikkelde tijd door corona?

Nee, ik zou en wilde het nooit erover hebben en er vooral geen discussie over starten. Maar toen kreeg ik zelf een beeldscherm met ‘positief’ getest. Natuurlijk maak ik daar dan eerst grappige opmerkingen over. Hoe positief ik ben, en dat je té positief kunt zijn.

Maar grappig vond ik het niet. Gelukkig ben ik weer gezond en blij aan het werk. Nu echt weer positief dus.

Dat positief-negatief deed me denken aan maskers opzetten. Je laat aan de buitenkant iets vrolijks, positiefs zien, terwijl je je helemaal niet blij voelt. Of mensen kijken naar je en zeggen ‘wat kijk je boos’, terwijl je je helemaal niet boos voelt. Wat is positief en wat is negatief?
Als kind leerde je misschien dat er ‘negatieve emoties’ bestaan: huilen en boos zijn. En als je lachte was je ‘het zonnetje in huis’. Ooit had ik een cursist die daar last van had, dat ze als kind altijd zo genoemd werd. Want daardoor, vond ze, moest ze dat ook waarmaken. Altijd vooral maar blij zijn.

Masker op, masker af

Soms is het handig. Even een masker opzetten. Als een beschermende laag van jezelf bijvoorbeeld bij het boodschappen doen, of als je moet werken.

Natuurlijk is het afhankelijk van de mensen om je heen. Wat kun/wil je op een moment wel of niet laten zien? Hoe ga jij ermee om? Wat laat je van jezelf zien?

Als je het gevoel hebt dat je een masker op moet zetten bij je vrienden of familie kan dat behoorlijk pijnlijk zijn. Het geeft alles behalve verbinding met de ander én met jezelf.

Verbinding in liefde is het thema van de workshop komende zaterdag 4 december. Deze workshop is speciaal voor ouders van een overleden kind. Aan deze workshop zijn geen kosten verbonden. Welkom!

Creatieve tip

Stippel een blad vol. Verbind daarna een aantal stippen met lijnen. Zo ontstaat er een mooi web van lijnen. Een netwerk van verbinding. Of stippel lijnen van de ene stip naar de andere. En laat je fantasie er maar op los. Het verder inkleuren werkt verstillend. Als ik kleur, heb ik altijd het gevoel dat mijn verstand en mijn gevoel weer met elkaar in balans komen. In verbinding dus.

Geen oordeel over je rouw

Er zijn veel aspecten aan rouw. Het is fijn als je mensen hebt die je steunen. Bij wie je het gevoel hebt dat je er mag zijn, met al je gevoel. Waar je geen masker op hoeft te zetten, waar je niet over je woorden hoeft na te denken. ‘Kan ik dit wel zeggen?’  ‘Wordt het niet ongemakkelijk voor de ander?’

Of waar je juist niet hoeft te praten. Ik wens het je toe: mensen die je nabij zijn.

Vind je het fijn om met anderen te delen wat jou bezighoudt bij rouw? In tekst en tekenen? In januari start ik weer met een nieuwe cursus Troostvol Tekenen. Voor iedereen onderweg en zoekend in dat onbekende land van rouw. Met maximaal 12 mensen.

Deze blog is eerder verstuurd naar de ontvangers van mijn Wekelijkse Inspiratie.
Wil jij ook gratis wekelijks een mail met creatieve inspiratie en blogs over rouw?
Schrijf je dan hier in.

Vanochtend had ik zin om iets te bakken en toen ik mijn keukenla opendeed om daar spullen uit te pakken, zag ik de mixer. Ik had hem nu niet nodig, maar ik dacht wel; ‘ach, mijn moeder…’

Mijn moeder bakte graag en veel! Voor een gezin met 6 kinderen. Stapels pannenkoeken, cakes, taarten, brood… en wat zou ze dit leuk vinden, dat ik over haar schrijf en dat ik nog steeds haar mixer gebruik.

Een oud apparaatje van een goed merk dus, waar ik nog steeds plezier van heb. En meestal denk ik bij het gebruik ‘ach, mijn moeder…’

Mooie herinnering dus.

Muziek

Gisteren zette ik een willekeurige lijst van Spotify op. Met klassieke muziek. Ik hoorde muziek die mijn vader ook vaak op de piano speelde (nocturnes van Chopin). En ik dacht: ‘ach, mijn vader..’

Wat ben ik blij dat ik opgroeide met muziek. Ik leerde van klassieke muziek te houden. Mijn vader speelde orgel, kerkorgel en piano. De eerste muzieklessen kreeg ik van hem: trappend op een traporgeltje.

Later, toen ik altfluit speelde, speelde ik stukken van Händel, waarbij mijn vader piano speelde. Dat samen muziek maken vond ik heel bijzonder. Het maakte me blij en gaf me het gevoel van verbinding. Samen muziek maken doet meer dan welk gesprek dan ook.

Herinneringen

Ik heb veel mooie herinneringen aan mijn ouders. Als ik er met anderen over praat (‘mijn vader zei altijd..’ of ‘mijn moeder..’) volgt vaak een reactie van ‘o ja, mijn vader.. of moeder…’

Ik voel me rijk met mijn fijne jeugd, met deze herinneringen. En gesprekken erover zijn meestal fijn.

Hoe anders zijn de gesprekken als ik herinneringen aan Robbin wil delen. Afgelopen week merkte ik het opnieuw, hoe iemand letterlijk terugdeinsde toen ik zijn naam alleen al noemde. Men denkt al gauw aan ‘dood’. Ik denk bij Robbin aan zijn leven!

Communiceren over de dood is lastig. Als het om verlies van je kind gaat, is dat zo onvoorstelbaar en moeilijk voor ‘de omgeving’. Want och, verlies van je kind, dat is toch ‘het ergste dat je kan overkomen….’

Maar rouw is de andere kant van liefde. Ik wil gewoon mijn mooie herinneringen kunnen delen. In de film ‘Nomadland’ wordt het zo mooi verwoord: ‘Iemand is pas dood als er niet meer over hem gepraat wordt’

Liefde en leven, de andere kant van rouw

Ik praat heel graag over Robbin. Niet over zijn lijden, zijn ziekte, gemis en rouw, maar over zijn leven. Hoe hij mij leerde dansen en van het leven te genieten. Door hem ging ik weer piano spelen. Met hem tekende ik. Hij leerde mij ‘maak je niet zo druk om wat anderen denken’.  Hij… ik kan nog wel even doorgaan.

Door mijn werk en door de vele contacten met ‘lotgenoten’, weet ik hoe fijn ouders het vinden om over hun overleden kind te praten. Natuurlijk heeft rouw ruimte nodig, maar ook het leven, of het verlangen naar het leven van een kind, (soms zo pril afgebroken) mag aandacht krijgen.

Fineliners

Ik tekende veel met de fineliners van Robbin. In het begin van rauwe rouw was dat pijnlijk en wennen, want ‘ach, Robbin is er niet meer’. En toch was het ook troostvol. Door de tijd veranderde mijn gevoel. Want na en naast de pijn van het gemis, is er ruimte voor mooie herinneringen.

Bij het tekenen met zijn fineliners denk ik : ‘ach, Robbin…’

Creatieve inspiratie

Deze week een filmpje met vogeltjes. Je kunt op zoveel manieren troostvogeltjes maken. Tekenen, schilderen, met bloemblaadjes, op papier, op schilderdoek, oud hout, realistisch, fantasievol… enz. enz.

Kijk maar : https://www.youtube.com/watch?v=6T0yRVd2eZE

Deze blog is eerder verstuurd naar de ontvangers van mijn Wekelijkse Inspiratie.
Wil jij ook gratis wekelijks een mail met creatieve inspiratie en blogs over rouw?
Schrijf je dan hier in.

Een mail met stippen, omdat ik mijmerde over stippen, uitstippelen, aanstippen en omdat het zo leuk is om dot-art te maken.

Ik heb ‘drukke’ weken achter de rug. Niet in de zin van hard werken of veel doen, maar druk in hoofd en hart. Er waren intensieve dagen voor mij als moeder met rouw.

Dinsdagavond bezocht ik de musical ‘Next to normal’, gespeeld in het mooie theater ‘De Leeuw’ te Arnhem. Een aangrijpend verhaal dat mij raakte door het thema dood en psychiatrie. Gisteren denderde het na. Ik had het koud, ik miste Robbin en ik was verdrietig om hoe hij zijn laatste levensjaren leidde. Leed. Ik voelde zijn eenzaamheid.

Iets aanstippen

Waarom ik naar die musical ging? Ik zag de aankondiging via Ouders Overleden Kind en kreeg de voorstelling cadeau. Ik was benieuwd. En soms vind ik het fijn om het onderwerp rouw juist op te zoeken. Om te kunnen voelen wat ik voel, te laten zijn wat zich aandient. Een duik in de diepe zee van rouw….en dat theatertje leek me gewoon heel leuk! Daarbij is de ontmoeting met lotgenoten, mensen die ik ken via OOK, voor mij heel waardevol.

Iets aanstippen is iets kort benoemen. Soms is het kort benoemen van rouw al genoeg. Als iemand je rouw benoemt, kan dat fijn zijn. ‘Ik weet dat je verdrietig bent’. In de afbeelding laat ik het troostvogeltje een traan aanraken.

Dirk de Wachter

Ik ben fan van Dirk de Wachter, je hebt vast weleens van hem gehoord, een Belgische psychiater. Hij heeft het over de kunst van ongelukkig zijn. Dat je het gewoon eerlijk zegt als je je niet zo happy voelt.

Als we allemaal wat ‘doodgewoner’ communiceren over rouw en de gevoelens die daarbij spelen, zou het dan niet gemakkelijker worden?

Communiceren, of eigenlijk NIET-communiceren, speelde in de musical ook een rol. Waar de een wilde praten, dacht de ander: We kunnen beter zwijgen. Mensen groeien daardoor uit elkaar.

Durf jij als rouwende uit te spreken wat je voelt en wat je van de ander nodig hebt? En als je iemand kent met rouw, durf je zijn verdriet aan te raken?

Creatieve inspiratie

Als kind al vond ik het heerlijk om met een viltstift op een blaadje te stippen. Herken je dat? En dan dat tikkende geluid erbij….. Ik ben overgeschakeld op het stippen met verf, met een
kurk. Eenvoudig en fijn om te doen. Het hoeft niets te worden. Maar het is wel leuk om er een beetje fantasie op los te laten.

Vandaag gaven die stippen me weer het gevoel: ik heb iets aangestipt, dus ik ben! En ja, dat zit nu eenmaal in mij…..natuurlijk ontstonden er troostvogeltjes.

Deze blog is eerder verstuurd naar de ontvangers van mijn Wekelijkse Inspiratie.
Wil jij ook gratis wekelijks een mail met creatieve inspiratie en blogs over rouw?
Schrijf je dan hier in.

Ken je ze? De 5 fases van rouw van Elisabeth Kübler-Ross? Ik weet nog hoe ik ze in een ver verleden uit mijn hoofd moest leren, voor mijn opleiding. En dat werd dan ook een toets vraag. Noem de rouwfases in chronologische volgorde (ontkenning, boosheid, onderhandelen, verdriet/depressie, accepteren).

Natuurlijk leerde ik ze uit mijn hoofd, maar niets van de betekenis drong tot me door. Zoals ik vroeger met rekenen de tafels uit mijn hoofd leerde, of met Duits de Duitse vervoegingen. Dat ‘accepteren’ vond ik gemakkelijk te onthouden als laatste. Want ja, dan is het klaar.

Rijtjes kennis zonder inhoud.

Zo werkt het natuurlijk niet bij rouw. Het is geen statisch rijtje dat afgehandeld moet worden. Kán worden. Er zijn wel fases te benoemen, maar ze buitelen over en door elkaar. Misschien herken je het wel dat je in een periode van rouw boos was. En dat dat voorbij ging.

En later kwam opnieuw een fase van boosheid. En ook deze ging voorbij.

Gelukkig is er veel veranderd in het beschrijven van fases bij rouw, en benoemen van rouwmodellen. Theorieën kunnen je helpen, om je aan te spiegelen. Herkenbaarheid maakt dat je je in bepaalde gevoelens niet zo eenzaam voelt. Maar rouw heeft geen gebruiksaanwijzing.

Toen ik de afgelopen weken fijn aan het wandelen en sprokkelen was, mijmerde ik over die rouwfases. Ik dacht:

Er zijn 3 fasen van rouw:

• Het is heel donker, rauwe rouw.
• Er komen lichtpuntjes in het donker.
• Er is weer volop licht dat mag binnenkomen, en dat alles mag belichten wat er is. Vreugde en verdriet.

Het is natuurlijk erg eenvoudig om het zo te zeggen. Na het licht komt ook steeds weer donker. En dan weer lichtpuntjes… of soms is het opeens heel donker, of onverwacht licht, bij een bepaalde herinnering, of een fijne ontmoeting.

Misschien kun je rouw niet precies op een bepaald moment afronden. Niet ‘na een aantal fasen’, maar door de tijd veranderen dingen.

Het woord ‘accepteren’ vind ik nog steeds moeilijk. Hoe kan ik ooit de dood van mijn zoon accepteren? Toch, in het aanvaarden van alle gevoelens rond rouw denk ik: dít is accepteren. Het doorvoelen van pijn én ook weer het toelaten van licht. En als je het zo beschouwt, kun je rouw misschien toch afronden en loslaten.

Vanochtend las ik deze tekst (door Liesbeth Gijsbers, geplaatst met haar toestemming):

 “LOSLATEN

Ze doen het weer, de bomen. Ze laten los. In de wetenschap dat hun gebladerte daarmee niet voorgoed ‘weg’ is. Loslaten. Voor veel rouwenden is het een beladen woord. Je moet het loslaten, krijgen ze soms te horen. Hoezo moet dat? En hoe dan? En wát dan? Mijn liefste? Dat nooit!

Bomen moeten natuurlijk niets. Het loslaten gebeurt aan hen. Zoals het ook aan rouwenden gebeurt. Op een dag keert het leven op een andere manier terug, in een even natuurlijk proces. De liefste is daarin niet ‘weg’ maar opgenomen.“

Klinkt dat niet hoopvol? Een nieuwe fase in een nieuw leven, mét je liefste daarin opgenomen. 

Creatieve tip:

In deze tijd van het jaar, ligt het voor het oprapen: inspiratie.

Er is zoveel moois en kleurrijk. Maak er een natuurlijke collage van of maak je eigen ‘troostvogeltjes’.

Nieuws

In de webshop van Kleurenderwijs staan nieuwe schilderijtjes en nieuwe kaarten
https://kleurenderwijs.nl/product-category/kaarten/

Deze blog is eerder verstuurd naar de ontvangers van mijn Wekelijkse Inspiratie.
Wil jij ook gratis wekelijks een mail met creatieve inspiratie en blogs over rouw?
Schrijf je dan hier in.

Vanochtend sprak ik een vriendin met ‘rauwe rouw’, zoals men dat vaak noemt. Rauw: Als je nog maar nét in dat donkere Land van Rouw bent beland.

Het is niet dat ze nu van een dierbare afscheid moest nemen, maar ze was zich opeens zo bewust geworden van rouw van zo’n 30, 40 jaar geleden.

Weggestopt om te overleven, te leven, verder te leven. Als kind kun je enorm ingrijpende dingen meemaken. Of er is iets niet goed gegaan bij de basis, dat je je als baby niet welkom voelt. Dat kan zo rauw binnen denderen. Dat besef.

Mijn vriendin vroeg me: ‘Gaat het over?’ Ik vroeg haar ‘Wát gaat over?’ En zo hadden we een gesprek over het dragen van het ondraaglijke. Want dat is rouw. Het gaat niet over, omdat je liefhebt, maar het zal gaandeweg wat lichter worden, juist door het donker onder ogen te zien.

Het donker: Het ondraaglijke dragen. Ik ging er krom van lopen. De pijn van binnen, er niet goed over kunnen praten, een omgeving die liever zweeg. Afgesloten, zoals de kastanje in zijn prikkende jasje.

Lichtpuntjes: Het ondraaglijke dragen. Ik voelde weer wat licht binnenkomen als ik de ruimte kreeg om wél te praten, over alle aspecten van rouw. En dat zijn er nogal wat. Want ik rouw(de) om mijn kind, ik rouw(de) om het feit dat hij het leven niet aankon. En ik voelde weer wat licht als ik energie had om iets leuks te doen. Dat ik weer iets leuk vond, dat verraste me.

Een zee van licht: Opengebroken. Het licht helemaal kunnen en durven voelen. Het voelde nogal ‘eng’. Kan ik dat wel? Mág het wel? Mijn kind is er niet meer, hoe kan ik ooit weer genieten? En toch gebeurde het heel recentelijk, dat ik voelde dat mijn energie weer helemaal mocht stromen. Ik voelde en proefde het woord bijna: ‘Levenslust’.

Gisteren ving ik het gouden licht in het al bijna donker wordende bos. En ik dacht aan ‘rouw verweven in het leven’. Er is licht en goud en ook steeds weer donker. Omdat ik ten diepste mis. Omdat ik ten diepste lief heb.

Gaat rouw over? Nee, maar je kunt het leren dragen. Met steun van mensen die je ruimte geven voor je verhaal. Ik wens het je zo toe als je rouwt: Licht, liefde en aandacht. Dat je kunt zijn wie je bent, met alles wat zich aandient.

Creatieve tip:

Mijn creatieve tip deze week: ga wandelen en de prachtige herfstkleuren verzamelen, maak foto’s, neem de inspiratie mee, voor als er weer grauwe grijze dagen komen.

Deze blog is eerder verstuurd naar de ontvangers van mijn Wekelijkse Inspiratie.
Wil jij ook gratis wekelijks een mail met creatieve inspiratie en blogs over rouw?
Schrijf je dan hier in.